top of page
U MAMISA NA U SHUMISA ZWIDZIDZIVHADZI
U mamisa zwi khwaṱhisedza uri ṅwana waṋu a vhe na mutakalo wavhuḓi, nahone muvhili na vhuluvhi hawe zwi aluwe zwavhuḓi. Arali ni tshi shumisa zwidzidzivhadzi kana mishonga, ndi zwa ndeme u ḓivha nḓila ine zwenezwi zwa nga kwama ngayo mikando kana ṅwana waṋu.
MISHONGA
Vhomme vha anzela u vhudzwa uri a vho ngo tea u mamisa arali hu na mishonga ine vha i nwa. Kanzhi zwenezwi a si ngoho, nahone mafi a luvhanda a na khombo. Ni sa athu litsha u mamisa, wanani mafhungo o engedzeaho nga u kwama La Leche League South Africa. Ni nga ita ṱhoḓisiso nga ha mishonga yo tsireledzeaho kha www.e-lactancia.org.
NIKHOTHINI (FOLA)
Nikhothini malofhani aṋu i nga ita uri ni lumule ṅwana tshifhinga tshi sa athu u swika, zwa ita uri ni sa vhe na mikando minzhi. Vhana vha vhomme vhane vha daha vha khomboni khulwane ya u farwa nga vhulwadze ha u luṅwa dangani na SIDS (U Lovha Ha Dzitshetshe Zwi Songo Lavhelelwa [Sudden Infant Death Syndrome]).
Arali ni tshi kundelwa u litsha u daha, zwi tshee zwo tsireledzea uri ni mamise ṅwana nṱhani ha u mu nusa mafhi a luvhanda.
Fhungudzani u daha ni dahe musi ni tshi tou fhedza u mamisa nṱhani ha u daha na kona u mamisa.
HALWA
Halwa vhu dzhena nga u ṱavhanya malofhani a mme na kha mikando, zwenezwo zwi nga kwama mme na ṅwana nga nḓila nnzhi. A zwo ngo khakhea u ita ni tshi nwa nga tshiṅwe tshifhinga, zwihuluhulu arali ṅwana waṋu o no pfuka miṅwedzi ya malo nahone ni tshi mu mamisa nga murahu ha awara dzi fhiraho mbili no no nwa. U dzulela u nwa halwa zwi nga ita uri ṅwana a ṱwe a tshi khou lila, a si mamese, a si aluwe nga u ṱavhanya nahone zwa ita uri vhuluvhi hawe vhu si hule nga u ṱavhanya. U nwa halwa zwi nga dovha zwa kwama nḓila ine na ṱhogomela ngayo ṅwana waṋu. Ni ṱhogomele uri arali ni tshi nwesa, zwi dzhia tshifhinga tshilapfu uri halwa vhu bve muvhilini waṋu.
KHOKHEINI NA KHIRAK
Vhunzhi ha tshenetshi tshidzidzivhadzi tshi pfuka kha mikando nahone tshi na khombo kha vhana. Na vhutsi ha khirak vhu na khombo kha ṅwana waṋu. Vhomme vha tea u mamisa nga murahu ha awara dza 24 arali vho vha vha tshi khou shumisa khokheini kana khirak.
MBANZHE (MURI MUDALA)
Hu na zwithu zwi si gathi zwine zwa ḓivhiwa nga ha mvelelo dza mbanzhe. Zwi vhonala uri mbanzhe i nga vhaisa vhuluvhi ha ṅwana waṋu lwa tshifhinga tshilapfu. Mbanzhe i fhedza dzivhege kha mivhili ya vhana nga murahu ha musi vhomme avho vho i dahesa. Vhomme a vho ngo tea u daha mbanzhe musi vha tshi khou mamisa.
Arali hu na muthu ane a daha mbanzhe hayani ha haṋu, ho ngo tea u i daha tsini na ṅwana.
METHAMPHETAMINE (TIK) NA CRYSTAL METH
Hezwi zwidzidzivhadzi zwi nga ita uri muthu a vhe na dzema nahone ndi thaidzo khulwane mashangoni manzhi. A hu na mafhungo manzhi nga ha nḓila ine tik ya kwama ngayo nyaluwo na mutakalo wa ṅwana, fhedzi ri a zwi ḓivha uri hezwi zwidzidzivhadzi zwi vhanga thaidzo dza matshilisano, khakhathi muṱani na u sa mamisa lwa tshifhinga tshilapfu.
Arali ni mme ane a khou mamisa nahone no shumisa tik, ni tea u mamisa nga murahu ha awara dza 48 kana musi methamphetamine i si tsha vhonala kha ndingo ya muṱambuluwo. Musi ni tshi tshee no lindela uri tshenetshi tshifhinga tshi pfuke, ni nga hamula na tevhula mikando uri muvhili u bveledze mikando.
bottom of page